Chào mừng bạn đến với số 10 của Bản tin Thập Nguyệt, trước đây được gọi là Weekly Pocket. Từ kỳ này trở đi, chúng tôi sẽ đổi tên thành “Bản tin Thập Nguyệt” và gửi qua Substack. Trước đây, chúng tôi đã sử dụng Mailbrew để gửi bản tin tự động thông qua RSS, rất tiện lợi và không cần nhiều công sức. Tuy nhiên, đôi khi chúng tôi muốn viết thêm vài dòng trước email – như đoạn mà bạn đang đọc – thì lại khá bất tiện. Vì vậy, chúng tôi đã quyết định điều chỉnh phương thức gửi.
Trong kỳ game quay hũ này, chúng tôi giới thiệu 6 bài viết, 1 podcast và 1 danh sách sách. Chi tiết như sau:
Bài viết
Cách ghi chú có thể giúp bạn trở thành chuyên gia - Commoncog
Một lý thuyết hoàn toàn mới đối với tôi về giá trị của việc ghi chú hai chiều (double-link notes). Bài viết tập trung vào hai khái niệm chính sau, thay vì nói quá nhiều về phần ghi chú:
-
Lĩnh vực không cấu trúc (ill-structured domain): Chỉ những ví dụ mà khái niệm thay đổi cao độ, khiến con người không thể áp dụng một mô hình đơn giản để xử lý các trường hợp cụ thể trong lĩnh vực này. Ví dụ, trong y học, “bệnh tim” là một khái niệm có cơ sở logic nhưng không thể áp dụng một quy tắc nhất quán cho mọi bệnh nhân. Mỗi ca bệnh cần được xem xét riêng biệt.
-
Thuyết linh hoạt nhận thức (Cognitive Flexibility Theory - CFT): Một lý thuyết chuyên sâu dành cho các lĩnh vực không cấu trúc, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nghiên cứu các trường hợp cụ thể trong những lĩnh vực này. Theo CFT, các chuyên gia trong lĩnh vực không cấu trúc không áp dụng một mô hình cố định mà thay vào đó tổ chức một mô hình tạm thời từ một nhóm các mô hình cơ bản để phân tích vấn đề. Cách tiếp cận linh hoạt này được gọi là “thế giới quan thích ứng” (adaptive worldview).
Tại mức ghi chú, bài viết cũng đưa ra một kỹ thuật thực tế: tìm kiếm khoảng 10-20 “trường hợp giao lộ” (crossroad cases) xoay quanh một nhóm khái niệm trong lĩnh vực. Sử dụng ghi chú hai chiều để kết nối các khái niệm dựa trên các trường hợp này. Đồng thời, đặt ra các câu hỏi để làm sâu sắc hơn việc học tập từ các trường hợp, chẳng hạn như điểm tương đồng và khác biệt giữa hai trường hợp.
Cuối cùng, một câu hỏi đáng suy nghĩ: mối quan hệ giữa CFT và nguyên tắc gốc rễ đầu tiên (first principles). Trong khi CFT nhấn mạnh vào các ví dụ cụ thể, thì nguyên tắc đầu tiên lại tập trung vào bản chất của vấn đề, dường như có sự mâu thuẫn giữa hai cách tiếp cận này.
Luật Moore bảng xếp hạng bóng đá ngoại hạng anh 2025 cho Mọi Thứ
CEO của OpenAI, Sam Altman, chia sẻ viễn cảnh về xã hội khi AI trở thành nguồn lực sản xuất chính và có khả năng tái tạo chính nó. Thay vì đăng bài viết trên blog cá choi game ban ca nhân (blog.samaltman.com), tác giả đã chọn một miền độc lập để lưu trữ bài viết này, cho thấy tầm quan trọng đặc biệt mà ông dành cho nó.
Khi AI trở thành yếu tố chủ đạo trong sản xuất, chi phí hàng hóa sẽ giảm xuống gần bằng không, ngoại trừ các nguồn tài nguyên hữu hạn của Trái Đất. Vậy xã hội sẽ biến đổi ra sao? Tác giả đưa ra một góc nhìn mang tính đại đồng, nhưng liệu điều đó có thực sự xảy ra hay không? Hay dân số sẽ tăng lên đến giới hạn chịu đựng của Trái Đất, dẫn đến sự sụp đổ cuối cùng? Hoặc có thể còn những khả năng khác?
Phiên dịch: Luật Moore cho Mọi Thứ
Cờ bạc trong kiểm duyệt bình luận
Đọc bài viết của Vi Châu luôn khiến tôi cảm thấy khó chịu một chút, bởi vì ông ấy thường xuyên vạch trần những điều mà chúng ta chỉ ngầm hiểu. Ví dụ:
-
Kết hợp thái độ của người Trung Quốc đối với thần linh: Khi thần linh đáp ứng mong đợi của chúng ta, chúng ta tỏ ra tôn kính; nhưng khi họ không làm được, chúng ta sẵn sàng phê phán.
-
Khách hàng đánh giá thấp một dịch vụ vì nó “quá tốt”, điều này phản ánh rằng ngay cả việc đánh giá ở Trung Quốc cũng là một “môi trường giao tiếp cao” (high-context communication), chứa đầy những yếu tố phức tạp và khó hiểu.
-
Người ta thường nói rằng thị trường Trung Quốc là “phức tạp”. Ý nghĩa của từ này không chỉ dừng lại ở “đa dạng” mà còn bao gồm những bẫy tiềm ẩn không lường trước được – giống như lời khuyên của bậc trưởng bối khi bước chân vào đời: “Xã hội rất phức tạp.”
Một công ty trở nên xấu xa như thế nào
Gần đây, Mộc Diệu đã dọn dẹp blog của mình, chỉ giữ lại một số ít bài viết, may mắn thay bài viết này vẫn còn. Nếu tôi nhớ không nhầm, đây là bài viết của Mộc Diệu sau sự kiện Baidu và Wei Zexi, khi uy tín của Baidu bị sụp đổ hoàn toàn. Nếu bạn từng làm việc tại một công ty lớn, chắc chắn bạn sẽ đồng cảm với bài viết này: không phải nhân viên nào cũng chủ động làm điều xấu, nhưng tập thể công ty lại dần dần tiến tới con đường của cái ác. Những tiêu chuẩn và nguyên tắc đạo đức bị phá vỡ qua từng lần thử nghiệm.
Cảm giác mãnh liệt nhất mà tôi có được từ bài viết này là cách mà tác giả miêu tả sự bất lực của cá nhân trong một tổ chức – đoạn mô phỏng cuộc họp thật sống động và chân thực.
Theo ví dụ của Johnson & Johnson, ngoài việc lãnh đạo cấp cao can thiệp kịp thời, hầu như không có giải pháp nào hiệu quả.
Labyrinth is in the Mouse. Điều gì đang ảnh hưởng đến Google và cách khắc phục
Google đang gặp khủng hoảng, và đây là ý kiến của một cựu nhân viên (doanh nghiệp khởi nghiệp của anh ấy bị Google mua lại) về môi trường quản lý hiện tại của Google. Nhân viên này cũng từng làm việc tại Microsoft hơn mười năm.
Một câu nổi bật:
Mọi người ở mọi cấp độ đều sẽ mất hàng trăm giờ để chuẩn bị một buổi thuyết trình duy nhất cho ban giám đốc, nhưng lại là nhân viên trẻ nhất hoặc thậm chí không phải là nhân viên chính thức sẽ đảm nhiệm việc giúp đỡ khách hàng trong vòng mười phút.
Kết hợp bài viết này với bài của Mộc Diệu “Một công ty trở nên xấu xa như thế nào”. Để thay đổi một tổ chức lớn, cần phải có sự thay đổi từ cấp lãnh đạo cao nhất, tốt nhất là thay người. Quá trình thay đổi này cũng đòi hỏi rất nhiều may mắn, giống như vận mệnh của cá nhân.
Notion như một khả năng của Web 3
Tôi hoàn toàn đồng ý với quan điểm cuối cùng của bài viết.
Luôn luôn cảm thấy rằng blockchain không phải là giải pháp tối ưu cho web3 hoặc quyền sở hữu dữ liệu.
Việc cố định dữ liệu mãi mãi trên blockchain là một hành động trái ngược với bản chất con người. Quyền sở hữu dữ liệu nên bao gồm quyền kiểm soát phạm vi hiển thị và quyền xóa dữ liệu. Tuy nhiên, dữ liệu trên blockchain về nguyên tắc là không thể xóa bỏ.
Giải pháp tốt nhất là tự lưu trữ (self-hosting), và cần tìm cách giảm chi phí tự lưu trữ hoặc dễ dàng di chuyển dữ liệu giữa các dịch vụ lưu trữ bên thứ ba.
Podcast
Phê bình Metaverse
Đây là một trong những cuộc thảo luận hay nhất về metaverse mà tôi đã nghe. Tuy nhiên, gần đây, sự chú ý của công chúng đã hoàn toàn chuyển sang AIGC (Nội dung được tạo bởi trí tuệ nhân tạo).
Tài nguyên
Mèo Lão Từ: Đây là những cuốn sách tài chính/kinh tế/chứng khoán được công nhận là tốt nhất trên thế giới, vừa nghiêm túc vừa thú vị.
Một danh sách sách về tài chính, kinh tế và đầu tư, không dài nhưng rất chuyên nghiệp. Theo tôi biết, một số cuốn trong danh sách này được sử dụng làm giáo trình tại các trường đại học Mỹ.
Sửa đổi lần cuối vào 2025-05-04